Những giải đáp về vấn đề pháp lý liên quan đến vụ việc người trưởng thành xúi giục trẻ em chưa đến tuổi vị thành niên thực hiện hành vi phạm tội.
PHÓNG VIÊN: Như đã trao đổi, trong thời gian gần đây dư luận xôn xao về hai đoạn camera ghi lại cảnh người trưởng thành xúi giục trẻ em chưa đến tuổi vị thành niên thực hiện hành vi phạm tội. Thông qua vấn đề trên em mong muốn được luật sư hỗ trợ tư vấn giải đáp về vấn đề pháp lý đối với hành động đó.
Câu hỏi phỏng vấn:
1. Thưa luật sư, đối với hành động trên của những người thực hiện hành vi xúi giục thì phải chịu những hình phạt gì?
LUẬT SƯ ĐÀM BẢO HOÀNG:
Theo điều 20 Bộ luật Hình sự, người xúi giục là người kích động, dụ dỗ, thúc đẩy người khác thực hiện tội phạm và là đồng phạm trong việc thực hiện tội phạm. Do đó, người xúi giục phải chịu trách nhiệm hình sự đối với hành vi phạm tội đã được thực hiện. Tòa án khi quyết định hình phạt đối với người đồng phạm thì căn cứ vào mức độ, vai trò của họ trong việc thực hiện tội phạm (Điều 53).
Mặt khác một trong các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự của Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 thì có điểm o, khoản 1, Điều 52: “Xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội”.
Như vậy, người xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội bên cạnh việc chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm được thực hiện còn phải chịu trách nhiệm hình sự về tình tiết tăng nặng là “Xúi giục người chưa thành niên phạm tội”.
2. Đối với người bị xúi giục ở đây là trẻ chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự có phải chịu hình phạt gì không và sẽ chịu sự giáo dục, cải tạo thế nào?
LUẬT SƯ ĐÀM BẢO HOÀNG:
Trong hệ thống pháp luật Việt Nam hiện nay cũng chưa có một khái niệm rõ ràng về người chưa thành niên. Theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015, người chưa đủ 18 tuổi được giải thích rất cụ thể trong Điều 21 là người chưa thành niên.
Về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, Bộ luật hình sự quy định:
1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.
2. Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Người chưa thành niên phạm tội là người từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi thực hiện hành vi phạm tội quy định trong Bộ luật hình sự. Vì người chưa thành niên có những khiếm khuyết về tâm sinh lý của một người đang phát triển và những tác động tiêu cực từ gia đình, nhà trường và xã hội nên mới dẫn đến với những chọn lựa sai lầm, vi phạm quy định của pháp luật hình sự nên Bộ luật hình sự quy định riêng việc xử lý vớingười chưa thành niên phạm tội. Cụ thể như sau:
a) Các hình phạt áp dụng với người chưa thành niên phạm tội:
Trong Bộ luật hình sự có các hình phạt sau:
Với người chưa thành niên phạm tội, các hình phạt có thể được áp dụng chỉ là một trong 4 hình phạt: cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn và không được áp dụng hình phạt bổ sung.
b) Áp dụng cụ thể các hình phạt với người chưa thành niên phạm tội:
Phạt tiền: được áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, nếu người đó có thu nhập hoặc có tài sản riêng. Mức phạt tiền đối với người chưa thành niên phạm tội không quá một phần hai mức tiền phạt mà điều luật quy định.
– Cải tạo không giam giữ: khi áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ đối với người chưa thành niên phạm tội, thì không khấu trừ thu nhập của người đó. Thời hạn cải tạo không giam giữ đối với người chưa thành niên phạm tội không quá một phần hai thời hạn mà điều luật quy định.
– Tù có thời hạn:
+) Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá mười tám năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định;
+) Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá mười hai năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá một phần hai mức phạt tù mà điều luật quy định.
